Page 61 - yesil_ekonomi

Yeni İklim Rejimi Neden Önemli? daha etkin olduğu, fosil yakıtlara dayalı enerji
İklim değişikliği, sürdürülebilir kalkınmayı ve tüketiminin kademeli olarak azaltıldığı, yeniden
tüm ekosistemi tehdit eden en öncelikli küresel işleme (re-manufacturing) ve döngüsel ekonomi
risklerden biridir. Bu çerçevede iklim değişikliği (circular economy) temelli; enerji ve hammadde
ile mücadele ve iklim değişikliğine uyum tüm verimliliğini ve yenilenebilir enerji kaynaklarını
ekonomilerin yanı sıra başta Birleşmiş Milletler ön plana çıkaran bir model olarak ortaya
olmak üzere diğer çevre, ekonomik ve toplumsal konmuştur. AB Komisyonu, iklimle ilgili hedeflerin
alanda faaliyet gösteren uluslararası örgüt ve gerçekleşebilmesi için baş koşulu ekonominin
kuruluşların da öncelikli gündem maddeleri tümünde karbonun etkin biçimde fiyatlandırılması
arasındadır. olarak görmektedir. Bu doğrultuda, AB’den karbon
kaçağını1 azaltmak amacıyla, sınırda karbon
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve düzenlemesi-SKD (carbon border adjustment)
Sözleşmesi (BMİDÇS) 21. Taraflar Konferansı’nda mekanizmasıyla ticarette yeni vergiler ve tarife-
(COP 21) kabul edilen Paris Anlaşması 4 Kasım dışı engeller ile örülmüş yeni bir sistem üzerine
2016’da yürürlüğe girerek uluslararası iklim çalışmalarını sürdürmektedir.
rejiminde yeni bir dönemi başlatmıştır.
Bu yaklaşımın bir parçası olarak geliştirilen
Yeni dönemin en önemli özelliği, “ortak fakat “yeşil taksonomi” ile de iklimle ilgili yatırımlar
farklılaştırılmış sorumluluklar ve göreceli imkan tanımlanmış ve iklim finansmanının ancak
ve kabiliyetler” anlayışı doğrultusunda gelişmiş bu tanımlara uyan yatırımlara aktarılması
ve gelişmekte olan bütün taraf ülkelerin emisyon hedeflenmiştir.
azaltımına yönelik önlem almasını şart koşmasıdır.
Karbon kaçağı, karbon düzenlemesi olan ve olmayan
Bu çabaların bir uzantısı olarak Avrupa Birliği bölge ve ülkeler arasında ortaya çıkmaktadır. AB
(AB) Aralık 2019’da, iklim değişikliğini ve çevre yatırımcısının görece karbon düzenlemesi zayıf
kaygılarını tüm politika alanlarında merkeze aldığı olan ülkelere yönlenmesini önlemek ve AB iç
“European Green Deal” (Avrupa Yeşil Mutabakatı – pazarındaki aktörlerin bu ülkelerden gelen ürünler
AYM) planı çerçevesinde dönüşüm karşısında rekabet güçlerini korumak amaçlarıyla
hedefini ortaya koymuştur. “karbon kaçağı-riskli” ürünler belirlenmiş ve
AB pazarına ihraç edilecek bu ürünlerin içerdiği
AYM stratejisi ise bu dönüşümden en fazla karbon yoğunluğuna göre vergilendirilmesini
etkilenecekleri destekleme için bir dönüşüm öngören SKD, AYM’nin önemli enstrümanlarından
programı ve bu dönüşümü gerçekleştirmenin biri olacaktır.
finansmanı konularını 2020-2021 döneminde
düzenleyecektir. SKD, hem karbon kaçağı sorununu önlemek hem
de AB’nin küresel sera gazı azaltım hedefinin
AB’nin AYM altında öngördüğü dönüşüm ticaret paydaşlarınca da benimsenmesini zorunlu
sanayiden ulaştırmaya, ambalajdan veri korumaya kılmak amacıyla tasarlanmaktadır. Bir diğer
kadar birçok boyutta stratejik düzenlemeyi ifadeyle, AB’ye ihraç edilen üretim AB sınırları
kapsamaktadır. içinde yapılsaydı katlanılacak karbon maliyetinin
AB sınırında vergilendirilmesidir.
Burada önemle vurgulanması gereken husus,
Avrupa Komisyonunun AYM Planı ile salt bir “çevre” Mekanizmanın nasıl işleyeceği ve hangi
stratejisi değil, ülkemizi de yakından ilgilendiren sektörlere yönelik uygulanacağı henüz net
yeni bir uluslararası ticaret sistemi ve iş bölümünü olmasa da AB sınırından girecek malların
kurgulamakta olduğu gerçeğidir. üretimi esnasında salınan sera gazı –eğer
geldikleri ülkede vergilendirilmemiş veya
AYM planı çerçevesinde üye ülkelerin 2050 fiyatlanmamışsa- fiyatlanması; geldikleri ülkede
yılına kadar “iklim-nötr” bir konuma ulaşması fiyatlanmışsa o fiyatın AB’de geçerli olan karbon
hedeflenmektedir. Bunun için yeni ekonomik fiyatından düşülerek uyarlamasının yapılması
büyüme stratejisi; doğal kaynak kullanımının öngörülmektedir

www.time-medya.com 61