Page 19 - 100. Yıl Sürdürülebilir Gıda 2023

Council on Foreign Relations’ın su stresi üzerine nedeniyle ishalden hayatını kaybettiği belirtiliyor.
hazırladığı raporda, dünyadaki tatlı suların Suyun hazır bulunmadığı ve erişiminin kolay
yaklaşık yüzde 70’inin tarım, yüzde 19’unun olmadığı yerlerde insanlar, ellerini yıkamanın
sanayi ve yüzde 11’inin içme suyu da dahil olmak bir öncelik olmadığını düşünebiliyor ve bu da
üzere evsel amaçlı kullanıldığı belirtiliyor. Bu hastalıklara yakalanmayı kolaylaştırabiliyor.
nedenle güvenli ve temiz suya erişim halk sağlığı
için büyük öneme sahip. Suyun güvenli ve erişilebilir olması, insanların
suya erişim ve kullanma sürecindeki fiziksel
Su tedarikinin ve temizliğin geliştirilmesi ve su eforlarını azaltıyor. Ayrıca bu durum, sağlığa
kaynakların daha etkili yönetilmesi, ülkelerin ayrılan bütçenin de azalmasını sağlıyor.
ekonomik büyümesini artırırken yoksulluğun
azaltılmasına da yol katkı sağlıyor. BM’nin 2022 Sürdürülebilir Kalkınma Raporundaki
verilere göre, 2020’de dünya nüfusunun yüzde
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu, 2010’da su 74’ü güvenli içme suyuna sahipti.
ve temizliğe erişimin bir insan hakkı olduğunu
tanıdı. Buna göre herkesin, kişisel ve evsel Rapora göre, Son 300 yılda dünyadaki sulak
kullanım için yeterli, sürekli, güvenli ve erişimi alanların yüzde 85’i kayba uğradı. Güney ve Orta
kolay suya sahip olmaya hakkı olduğu belirtildi. Asya’da su stresi seviyesi yüzde 75’in üzerinde.
Kuzey Afrika’da ise bu oran yüzde 100’e kadar
Öte yandan yıllarca yer altı sularının yanlış ve aşırı çıkıyor. Ayrıca 2017 ile 2020 arasındaki verilere
kullanımı, kötü yönetimi ve tatlı su kaynaklarının göre yalnızca 32 ülke, sınırı aşan sularının yüzde
kirletilmesi su stresini artırdı. Bazı ülkeler de 90’ını işbirliği ile kullanıyor.
suyla bağlantılı ekosistemlerin zarar görmesi,
iklim değişikliğinden kaynaklanan su kıtlığı, suya BM Çocuklara Yardım Fonu’nın (UNICEF) şubatta
ve temizliğe yatırımın az olması ve sınırı aşan yayımladığı bir makaleye göre de 844 milyon
sular üzerine işbirliğinin etkisiz olması nedeniyle insanın, temiz içme suyuna ve 2,3 milyar insanın
artan sorunlarla karşı karşıya. tuvalet ve temel temizlik tesislerine erişimi
bulunmuyor. 5 yaş ve altı çocuklarda kirli su ve
Dünyanın her yerine su ulaştırmayı amaçlayan yetersiz temizlik ölüm nedenlerinin başında
“Water.org” adlı sivil toplum örgütünün verilerine geliyor.
göre, 771 milyon kişinin suya erişimi bulunmuyor.
17 ülke yüksek su stresi yaşıyor
Temiz suya erişimin olmaması Su stresi, genellikle fiziksel ve ekonomik olarak
hastalıkları da beraberinde getiriyor ikiye ayrılıyor. Fiziksel stres, yerel ekolojik
Kirli su ve ortamlar, kolera, dizanteri, ishal, durumlardan dolayı su kıtlığı yaşanmasına
hepatit A, tifo ve çocuk felci gibi hastalıkların dayanıyor. Ekonomik tarafta ise yeterli su
yayılmasıyla da sebep oluyor. Yetersiz ve altyapısının bulunmaması yer alıyor.
kullanıma uygun olmayan sular ve temizlik
hizmetleri, bireyleri aslında engellenebilecek World Resources Institute tarafından ülkelerin
sağlık risklerine maruz bırakıyor. yaşadığı su stresine dair kategoriler 5’e ayrılıyor;
çok yüksek, yüksek, orta yüksek, orta düşük ve
Su, temizlik ve hijyenin olmadığı sağlık düşük.
merkezlerinde de hastalar ve çalışanlar
enfeksiyon ve hastalık riskiyle karşı karşıya Buna göre çok yüksek su stresi yaşayan 17 ülke
kalıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) 2022 bulunuyor: Katar, İsrail, Lübnan, İran, Ürdün,
verilerine göre, dünyadaki hastaların yüzde 15’i Libya, Kuveyt, Suudi Arabistan, Eritre, Birleşik
hastanede kaldıkları süre boyunca enfeksiyon Arap Emirlikleri (BAE), San Marino, Bahreyn,
kapıyor. Bu oranın, düşük gelirli ülkelerde daha Hindistan, Pakistan, Türkmenistan, Umman ve
fazla olduğu görülüyor. Botswana. Bu ülkelerden 12’si Ortadoğu ve Kuzey
Afrika bölgesinde yer alıyor. Bunun nedeni ise çöl
DSÖ verilerinde, her yıl yaklaşık 829 bin kişinin, iklimi ve artan su ihtiyacı olarak görülüyor.
güvenli olmayan su, temizlik ve el hijyeni

www.time-medya.com 19