Page 13 - 100. Yıl Sürdürülebilir Gıda 2023

Rapora göre; 2002-2020 döneminde Türkiye, tarım 2002-2022 döneminde tarım sektörünü
sektörünü desteklemek için 65 milyar dolardan desteklemek için 70 milyar dolar kaynak ayıran
fazla kaynak kullandı. 2021 ve 2022’deki kamu kamu sektörü 1 trilyon dolardan fazla bir
destekleri de mevcut rakama dahil edildiğinde ekonomik büyüklük oluşturmuştur.
70 milyar dolarlık bir teşvik ortaya çıkmaktadır.
2002-2022 döneminde ise toplam ortaya çıkan Ancak küresel enflasyonun artması, enerji
tarımsal üretim değeri 1 trilyon dolardan fazla fiyatlarının yükselmesi, tedarik zincirlerindeki
bir ekonomiye işaret etmektedir. Diğer ülkelerle bozulma ve iklim değişikliği nedenleriyle gıda
kıyaslandığında Türkiye’nin kamu teşvikleriyle fiyatlarında istikrarsızlık gözlenmektedir.
tarım sektörüne daha iyi yönlendirme yaptığı
söylenebilir. Bu sorunlarla başa çıkabilmek adına şu
önerilerde bulunulabilir:
2023’te 63,19 milyar dolar, 2026’da 89,04 milyar • Miras yoluyla tarım topraklarında
dolar, 2030’da 113,89 milyar dolar ve 2050’de bölünmenin önlenmesi
273,03 milyar dolarlık üretim değerine ulaşması • Modern sulama yöntemlerine ağırlık
beklenen Türk tarımı, küresel tarım sektöründeki verilmesi
yerini güçlendirebilir. • Düzensiz ve doğal şartlara bağlı tarım
uygulamalarının azaltılması
İstihdam edilen kişi başına 2002’de 3 bin 285 • Makine kullanımının daha fazla
dolar üretim yapılırken 2050’de 37 bin 656 yaygınlaştırılması
dolarlık değere ulaşılması beklenmektedir. • Yeni üretim tekniklerine adaptasyonun
2002-2020 döneminde dünya ortalamasından güçlendirilmesi
yaklaşık yüzde 230 daha fazla üretim yapabilen • Üretici ve tüketici arasındaki aracıların
Türk tarımının gelecek yıllarda ortalama rakamın azaltılması ve denetimin artırılması
daha da üzerine çıkması beklenebilir. • Dijital tarım uygulamalarına adaptasyonun
güçlendirilmesi
2021’de dünya tarımsal üretiminin yüzde 1,34’ünü • Araştırma merkezleri, üniversiteler ve özel
oluşturan Türkiye’nin 2050’de yüzde 2,35’lik sektör arasındaki iş birliğinin daha fazla
paya ulaşması beklenmektedir. 2020 sıralaması teşvik edilmesi
dikkate alındığında 2050’de Türkiye’nin dünyanın • Tarımda markalaşmanın yaygınlaştırılması
en büyük yedinci büyük tarım ekonomisi • Akademi-sanayi-tarım arasındaki iş birliğinin
olacağı söylenebilir. Kişi başına düşen üretim artırılması
değeri de mevcut eğilimin doğruluk derecesini • Fiyat istikrarsızlıklarına engel olmak için
artırmaktadır. planlı üretimin teşvik edilmesi
• Finansmana erişimin kolaylaşması ve kamu
Türkiye’nin yıllık sütte 23 milyon ton, ette 1,2 teşviklerinde denetimin artırılması
milyon ton, tohumda 1,24 milyon ton, yem • Tarım sektöründe küresel trendlerin takibi ve
KÜRESEL TRENDLER ÇERÇEVESİNDE: TÜRKİYE TARIMININ GELİŞİMİ VE GELECEK VİZYONU
bitkisinde 2,46 milyon ton, meyvede 24 milyon trendlere öncülük edilmesi
ton, sebzede 31 milyon ton ve tahılda 37 milyon
tona ulaşan üretimi tarım sektörünün önemli bir
potansiyel taşıdığını göstermektedir.

TABLO 8. TÜRK TARIMININ 2050 PROJEKSİYONU* (2021-2050, MİLYAR DOLAR)
Tarımsal İstihdam İstihdam Edilen Kişi Başına
YIL Milli Gelir Tarımsal Üretim Değeri
(Milyon Kişi) Üretim (Dolar)
2021 795 53,10 5,11 10.391
2022 844 56,37 5,15 10.945
2023 946 63,19 5,20 12.151

2024 1.060 70,80 5,25 13.485
2025 1.190 79,49 5,30 14.998
2026 1.333 89,04 5,35 16.642
2030 1.705 113,89 5,50 20.707
2050 4.087 273,01 7,25 37.656
Kaynak: IMF ve PwC
* Tarımın milli gelir içindeki payı yüzde 6,68 olarak baz alınmıştır. 2020 Dünya Bankası verileri üzerinden hesaplama gerçekleştirilmiştir. 2030 ve
2050’de istihdam 38 ve 58 milyon kişi olarak tahmin edilmiştir. Tarımsal istihdamın toplam iş gücü üzerindeki ağırlığı yüzde 17 olarak alınmış ve
her yıl yarım puan düşüş şeklinde hesaplanmıştır.
www.time-medya.com 13

gibi ülkeler üretim değeri açısından Türkiye’ye fazla bir ekonomiye işaret etmektedir. Diğer
kıyasla daha fazla büyümüştür. Bu ülkeler aynı ülkelerle kıyaslandığında Türkiye’nin kamu teş-
zamanda gelişmekte olan ekonomiler katego- vikleriyle tarım sektörüne daha iyi yönlendirme
risinde hem nüfus hem de coğrafi büyüklük yaptığı söylenebilir. 2023’te 63,19 milyar dolar,
olarak Türkiye’den ayrışmaktadır. Ancak Fran- 2026’da 89,04 milyar dolar, 2030’da 113,89
sa, ABD, İspanya, İtalya ve Güney Kore gibi milyar dolar ve 2050’de 273,03 milyar dolarlık
ülkelerin tarım sektörlerine kıyasla Türk tarımı üretim değerine ulaşması beklenen Türk tarımı,
büyüme olarak daha iyi bir performans göster- küresel tarım sektöründeki yerini güçlendirebilir
miştir. (Tablo 7). (Grafik 5). İstihdam edilen kişi başına 2002’de 3
bin 285 dolar üretim yapılırken 2050’de 37 bin
TÜRK TARIMININ 656 dolarlık değere ulaşılması beklenmektedir
(Tablo 6 ve Grafik 4). 2002-2020 döneminde
GELECEĞİ (2021-2050) dünya ortalamasından yaklaşık yüzde 230 daha

2002-2020 döneminde Türkiye, tarım sektö- fazla üretim yapabilen Türk tarımının gelecek
rünü desteklemek için 65 milyar dolardan fazla yıllarda ortalama rakamın daha da üzerine çık-
kaynak kullanmıştır. 2021 ve 2022’deki kamu ması beklenebilir (Tablo 8).
destekleri de mevcut rakama dahil edildiğinde 2021’de dünya tarımsal üretiminin yüzde
70 milyar dolarlık bir teşvik ortaya çıkmakta- 1,34’ünü oluşturan Türkiye’nin 2050’de yüzde
dır. 2002-2022 döneminde ise toplam ortaya 2,35’lik paya ulaşması beklenmektedir. 2020
19
çıkan tarımsal üretim değeri 1 trilyon dolardan sıralaması dikkate alındığında 2050’de Türki-
ye’nin dünyanın en büyük yedinci büyük tarım
19 Buradaki rakamlar kamu bütçesinde tarım destekleme miktarının yıl- ekonomisi olacağı söylenebilir. Kişi başına düşen
lık ortalama döviz kuruna çevrilmesiyle yazar tarafından hesaplanmıştır.
Türkiye’nin tarımsal üretim değeri de Dünya Bankası verileri dikkate üretim değeri de mevcut eğilimin doğruluk dere-
alınarak ortaya çıkmıştır. Hesaplamalar alınan baz yıla göre değişiklik cesini artırmaktadır (Grafik 4 ve 6).
gösterebilir.

set av .or g 17